“Waarom had niemand me dit eerder laten zien: dat mindmappen?”, riep Hazel Wagner – doctor, auteur, TED-spreker – uit. Pas na het behalen van haar vierde (!) diploma ontdekte ze de efficiëntere manier van lezen, leren, noteren en onthouden. Gelukkig ben jij er wel op tijd bij. Ik vertel je hoe het maken van een woordweb werkt en wat jij als kenniswerker eraan hebt.

Wat komt aan bod:

  1. Leer het zo vroeg mogelijk: een woordweb maken
  2. Wat is een woordweb precies (en wat heb ik daaraan)?
  3. Fantastisch! Maar eh, hoe maak ik een woordweb? – in 5 stappen
  4. Meer trucjes en tips leren? Volg ons op social media!
  5. Conclusie
  6. Veelgestelde vragen over een woordweb maken

Leer het zo vroeg mogelijk: een woordweb maken

Hazel Wagner werkte gedurende haar leven bij talloze Fortune 100 startups en haalde haar master- en MBA-diploma’s in mathematica, marketing én finance. Ze was duidelijk niet vies van leren en vond het belangrijk om zich te blijven ontplooien. Haar geheim? Nou, volgens haar waren al die studies, onderzoeken en lezingen nooit mogelijk geweest indien ze nooit kennis had gemaakt met mindmappen.

Zoals ze zelf zegt:

“Ik ben mijn hele leven bang geweest dat ik dingen niet ging onthouden. Mijn ouders hadden een geweldig geheugen, andere familieleden hadden een geweldig geheugen, maar ik niet.”

Wat ze daarom deed?

“Ik heb met al mijn diploma’s duidelijk veel tijd doorgebracht met luisteren naar colleges. Ik heb duizenden en duizenden pagina’s met notities gemaakt. Ik was zo bang om te vergeten, dat ik bijna alles opschreef. Maar dat is slechts transcriberen. Je denkt niet na over wat je hoort of leest. Je verwerkt het niet, zoals je brein dat nodig heeft om het beter te onthouden. Zodat je het kunt leren, opslaan en later kunt terughalen wanneer je wil.”

Gelukkig ontdekte ze na een aantal diploma’s dat er een efficiëntere manier was om informatie vast te leggen:

“Ik vond het in eerste instantie heel jammer, want dát zou me veel tijd bespaart hebben en me geholpen hebben toen ik aan het leren en noteren was, en vooral bij het voorbereiden op tentamens of om anderen uit te leggen wat ik geleerd had. Waarom had niemand me dit eerder laten zien: dat mindmappen?!”

Zodra Wagner mindmappen ontdekte, viel alles op z’n plek. Zo goed zelfs dat ze er sindsdien lezingen (en TED-talks) over hield.

Wat is een woordweb precies (en wat heb ik daaraan)?

Ik hoor je denken: wat is het verschil tussen een mindmap en een woordweb? Een woordweb (ook wel mindmap of woordspin genoemd) is een techniek waarmee je grote hoeveelheden informatie kunt vastleggen en structureren. Je hebt er vast wel eens een gemaakt, misschien zelfs al op de basisschool.

  • Misschien herinner je je nog dat je het onderwerp in het midden plaatst en vanuit daar informatie vastlegt door middel van vertakkingen. Hierdoor lijkt het op een spin of spinnenweb, vandaar de naam.
  • Al die vertakkingen bevatten weer meer informatie, associaties of ideeën die te maken hebben met het onderwerp. Het mooie is, is dat je dit oneindig kunt uitbouwen.

Wat heb jij hier aan, als kenniswerker? Nou, een hoop:

Denk even aan het voorbereiden van een lezing. Uit tal van bronnen heb je informatie gehaald: uit boeken, stukken, video’s, artikelen en naslagwerken. Een hoop informatie om te overzien! Hoe structureer je dat?

Nou, zo’n mindmap kan je hierbij helpen.

Het is een manier om die warboel aan informatie uiteen te halen en netjes te organiseren, zodat je één groot overzicht hebt. Het helpt je de hoofd- en bijzaken onderscheiden en maakt abstracte informatie visueel. Doordat je daarnaast kritisch over de informatie nadenkt, begrijp je de materie ook beter.

Sterker nog: je onthoudt de stof ook beter waardoor die lezing je makkelijker afgaat dan wanneer je slechts je aantekeningen “horizontaal” zou maken. 

Want dat is hoe je normaal noteert: horizontaal of puntsgewijs. Denk maar aan de lijstjes, aantekeningen of samenvattingen die je maakt. Die werken voor de korte termijn fantastisch. Ze helpen je informatie op een nuttige manier vast te leggen, alleen: indien je het daarbij laat, heeft je brein er nog niets aan. Tenminste, niet zodra het op onthouden aankomt.

Je brein denkt namelijk niet in bulletpoints, volledige paragrafen, tabellen of puntsgewijs. Dwing het dan ook niet om op die manier informatie op te slaan.

Dus, hoe helpt een woordweb me om informatie sneller te verwerken en te onthouden?

Omdat je je brein een plezier doet. Werk aan de hand van verbindingen, associaties en connecties, want zo denkt het zelf ook. Als een mindmap dus, geen keurig lijstje.

Dat is dus waarom zo’n mindmap zo goed werkt en waarom Hazel Wagner er zo’n fan van is:

“Het werkt zoals het brein werkt. Mijn eigen onderzoek nota bene, gepubliceerd in 1975, toonde al aan hoe belangrijk visueel en kinesthetisch leren is, wanneer je mathematica wil begrijpen. En zo werkt het voor alle soorten onderwerpen, niet alleen mathematica.”

Omdat het overeenkomt met de werking van je brein. Een go to techniek dus, ongeacht of je een lezing wilt voorbereiden, een management boek wil samenvatten of een groot project uiteen wilt zetten: een mindmap maken helpt je erbij.

Fantastisch! Maar eh, hoe maak ik een woordweb?

Hoe begin je met een woordweb als je hoofd overloopt van ideeën of informatie? Ik begin met Wagner’s werkwijze. Waarom? Omdat deze manier ontzettend eenvoudig is:

“Je pakt een blanco vel papier en houdt het horizontaal; schrijf de kernwoorden en korte zinnen op en – heel belangrijk – maak de verbindingen tussen die elementen. Dat doe je van binnen naar buiten uit: in het midden het hoofdthema (een naam, of een boektitel of een vraagstuk) en dan naar buiten toe alle takken met de kernwoorden. Wat je later nog invalt, voeg je toe, zoals het voor jou werkt.”

Laat ik haar werkwijze uiteenzetten in een aantal eenvoudige stappen, zoals ik dat ook in onze training Snellezen, Geheugentechnieken en Mindmappen doe. Hierbij kun je ervoor kiezen om de video te bekijken waarin Björn Deusings – directeur en trainer bij Tijdwinst, en auteur van het boek Elke Dag om 15.00 Klaar – je de beginselen van een mindmap kort uitlegt of je leest onderstaande stappen.

Enige dat je nodig hebt? Een blanco vel papier zoals Wagner voorstelt of (onze favoriet) de digitale, online mindmap tool Mindmeister. En dan…

… deze video over een mindmap maken bekijken. In deze video leer je op een eenvoudige manier hoe een mindmap ontstaat. Als je liever kijkt, that is. Lees anders verder onder de video.

Welke tools of apps zijn het handigst om digitaal een woordweb te maken?

Een online en gratis een woordweb maken? Dat is nu makkelijker dan ooit. Zelf gebruik ik graag MindMeister, maar er zijn meer opties. Wil je weten: “Kun je een woordweb maken in Word?” of “Hoe kan ik een woordwolk maken in Word?” dan is het antwoord: ja, met wat creativiteit en vormen kom je een eind. Liever iets visueels? Dan kun je een woordwolk maken in Canva of zelfs een woordwolk maken met Mentimeter als je samenwerkt met een groep. Allemaal opties waarmee je een mindmap kunt maken – gratis en online. 

Een woordweb maken in 5 stappen

Hoewel ik altijd begon met een blanco A4’tje, werk ik tegenwoordig vrijwel altijd online. Waarom? Omdat ik dan niet steeds opnieuw hoef te beginnen als ik iets wil toevoegen of aanpassen. Werk je met een team aan een project, dan is een online variant ook makkelijker. Tenzij je continu met z’n allen over een fel papier gebogen wil staan. 

Heb je een online tool gevonden? Of kies je toch voor de ouderwetse manier? Dan kan je aan de slag:

Stap 1. Je schrijft alles op

Alles wat met je onderwerp te maken heeft leg je vast. Spuw het uit. Je hoeft geen rekening te houden met de volgorde of de grootte van een punt, leg gewoon alles vast wat in je opkomt. Hier mag je gerust een kwartiertje de tijd voor nemen. 

Of je nu met een whiteboard, een A4-tje op je schoot of een mindmap online (absolute aanrader is MindMeister) werkt: je begint gewoon.

Voorbeeld:

  • Je gaat een vakantie plannen met vrienden. Begin met alles op te schrijven wat in je opkomt over de vakantie, zoals: bestemming, budget, vervoer, verblijf, data en activiteiten.
  • Je staat aan het begin van een grote keukenverbouwing. Schrijf álles op wat ermee te maken heeft, zonder nadenken over volgorde of belangrijkheid. Bijvoorbeeld: aannemer regelen, financiering, materiaal, kleur, gas of inductie, verlichting, stopcontacten, opslag en loodgieter. 

Verspil hier niet te veel tijd aan. Deze stap mag maximaal 5 minuten duren. Vervolgens ga je over naar de tweede stap.

Een mindmap voorbeeld:

woordweb maken

Stap 2. Je onderscheidt hoofd- en subthema’s

Vervolgens breng je structuur aan in de warboel. Denk na over hoofdthema’s en in welke subthema’s je deze kunt onderscheiden. Daarna sleep je alle informatie naar het juiste kopje. Door de hoofdthema’s gelijk van een kleur en symbool te voorzien, maak je het extra overzichtelijk.

Voorbeeld bij een keukenproject:

‘Financiering’ is een hoofdthema, ‘bouwdepot regelen’ en ‘offertes loodgieter opvragen’ zijn subthema’s. 

Voorbeeld bij het organiseren van een open dag:

‘Eten en drinken’ is een hoofdthema, ‘inventarisatie vegetariërs’ en ‘catering bellen’ zijn subthema’s.

Doe je brein een plezier en geef deze thema’s allemaal een eigen kleur of symbool. Zorg dat dit logisch aanvoelt. Zo kies je bij ‘financiering’ een gouden kleur of plaats je een euroteken. Het thema ‘eten en drinken’ maak je appeltjesrood of sier je met een symbool van een appel. Dit klinkt overdreven, maar gaat je woordweb gegarandeerd overzichtelijker maken. 

Voorbeeld van woordweb met thema’s:

woordweb maken

Stap 3. Je vult de mindmap aan met aanvullende informatie

In deze stap vul je jouw mindmap aan met informatie die nog ontbreekt. Dat kunnen associaties zijn, maar ook volledige subthema’s. Het is geen enkel probleem om die later nog toe te voegen. Misschien ben je zelfs op nieuwe ideeën gekomen nu je de informatie zo voor je ziet. En dat is precies waarom een woordweb zo efficiënt is. Met een simpel lijstje zou je al snel zaken vergeten. 

Voorbeeld van het aanvullen met informatie:

Bij het thema ‘Eten en drinken’ vulde je ‘invetarisatie vegetariërs’ in. Je brein geeft een seintje: “Oja, mensen met allergieën mag ik niet vergeten.” Je vult vervolgens het subthema ‘Invetarisatie allergieën’ toe.

Op deze manier maak je je hele project compleet en visueel, in één oogopslag. Let op: dit hoeft niet, zoals bij stap 1, in 5 minuten te gebeuren. Voor deze stap kun je desnoods, als team of jijzelf, ook rustig de tijd nemen. Alles wat je de komende 24 uur te binnen schiet, mag toegevoegd worden. (Nog een reden waarom een mind map online een goed idee is.)

Voorbeeld van een mindmap met toevoegingen:

woordweb maken

Stap 4. Je bepaalt de volgorde van de punten

Hoewel je mindmap in principe rond is, kun je ‘m nog net die extra boost geven: voeg er een planningselement aan toe. Indien je mindmap bijvoorbeeld punten of zaken bevat die in een bepaalde volgorde horen, pas je die in deze stap toe.

Dit doe je als volgt:

  1. Kijk naar je mindmap en bedenk wat voorrang heeft. Zijn er punten die je als eerste wilt oppakken? Stukken informatie waar je eerst naar wil kijken?
  2. Noteer nummers tijdens het beoordelen van prioriteit.
  3. Prioriteer de thema’s en subthema’s kloksgewijs, zodat het duidelijk in de mindmap af te lezen is. Heeft iets extreme prioriteit? Zet er dan een rood vlaggetje bij. Je brein zal je dankbaar zijn. 

Voorbeeld van een mindmap op basis van prioriteit:

woordweb maken

Stap 5. Je maakt de mindmap allesomvattend + werkbaar

Stel je voor, je werkt met een team aan een project, zoals een open dag. In de mindmap is af te lezen hoe je deze open dag tot een succes kunt maken, aangezien alle benodigheden en aandachtspunten genoteerd zijn. Maar hoe maak je ‘m werkbaar? 

In deze laatste stap van een mindmap maken, gaat het om de details. Hiermee kun je jouw mindmap echt tot een complete kennisbank maken. Afbeeldingen, links, tabellen, documenten – noem maar op. Je controleert bij elk thema en subthema of er aanvullende informatie nodig hebt. Vul er je mindmap mee aan.

Voorbeeld:

  • Je zoekt uit waar je een beamer kunt huren, en plaatst de link naar die site bij het subthema ‘beamer’. Een bijlage met handleiding van de beamer kun je ook toevoegen.
  • Voor de klapstoeltjes moet je bij de conciërge zijn, die toegang heeft tot de opslagruimte in de kelder waar ze te vinden zijn. Zijn sneltoetsnummer plaats je als opmerking bij ‘klapstoelen’.

Voorbeeld uitwerken thema’s en subthema’s:

woordweb maken

Maak het zo gek als je zelf wil

Probeer het binnenkort zelf eens uit, wanneer je een groot verslag moet maken bijvoorbeeld. Je zult zien dat het maken van een woordweb een fantastische manier is om grote brokken informatie overzichtelijk weer te geven. Of, zoals Wagner het zelf zegt:

“Je denkt nu; je documenteert of transcribeert niet meer blind. Je denkt over hoe het allemaal bij elkaar past, hoe het werkt en hoe jij het gaat onthouden. Ga zelf aan de slag met mindmappen en je helpt je brein.”

Meer trucjes en tips leren? Volg ons op social media!

Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van slimmer communiceren, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw productiviteit een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.

Een woordweb maakt informatie dus zo veel overzichtelijker

Ben jij al team-lijstjes maken sinds je je kan herinneren? Maar vergeet je alsnog kleine zaken of heb je geen overzicht? Dat komt omdat je brein geen fan is van bulletpoints, lijstjes of lange lappen tekst. Wat dan wél werkt? Een woordweb – of mindmap, zoals Hazel Wagner (doctor, TED-spreker én fanatiek kenniswerker) ontdekte. In dit artikel leer je in vijf simpele stappen hoe je zelf een woordweb maakt: van alles eruit spuwen (letterlijk) tot structuur aanbrengen, aanvullen, prioriteren en werkbaar maken. En ja, dat kan op papier, maar nóg makkelijker digitaal met tools als MindMeister, Canva of zelfs Word. Of je nu een open dag organiseert of een keuken verbouwt, je krijgt grip op je informatie en je brein zucht opgelucht. Doordat je visueel werkt, kan je brein dingen beter onthouden. Dus, hoogtijd om je eerste woordweb te maken. Dit is namelijk iets wat iedereen kan! 

woordweb maken

Veelgestelde vragen over een woordweb maken

  • Kan ik een woordweb ook gebruiken voor time management of planning?

    Dacht je dat een woordweb enkel handig is voor overzicht? Dan heb je het mis. Met een woordweb werk je ook aan time management of een betere planning. Begin met het project of doel in het midden (bijv. ‘weekplanning’) en laat de rest eromheen vertakken: deadlines, taken, betrokkenen, benodigde tools, blokkades. Op deze manier zie je in één oogopslag wat er speelt én wat voorrang heeft. Voeg kleuren of symbolen toe om overzicht te creëren en prioriteer (eventueel met rode vlaggetjes bij zaken die urgent zijn). Ik merk het vaak in drukke periodes: mijn brein loopt over van zaken die ik ‘niet mag vergeten’, waardoor er chaos ontstaat. Een woordweb is in zo’n geval ideaal. Je zet al deze gedachtes op de juiste plek, zodat er verbanden ontstaan. En jawel, daardoor krijg je structuur in de chaos.

  • Hoe gebruik ik een woordweb om een project of taak visueel op te breken?

    Dit doe je door je project letterlijk uit te tekenen. Zet het doel of de opdracht in het midden (bijv. ‘vakantie met vrienden’) en laat daar alle onderdelen vanuit vertakken: verblijf, reis, budget, activiteiten en locatie. Onder elk thema hang je de subtaken. Wat moet wanneer geregeld worden? Wie doet wat? Wat ontbreekt nog? Op deze manier heb je geen warboel meer in je hoofd én maak je een project of taak visueel voor jezelf en anderen.

  • Wat zijn de meest gemaakte fouten bij het maken van een woordweb?

    Een woordweb wordt vaak gezien als een manier van ‘brainstormen’ of een tool om creativiteit op te laten borrelen. En begrijp me niet verkeerd, daar werkt het ook goed voor. De grootste fout die gemaakt wordt, is dat men denkt dat het enkel voor dit doeleinde geschikt is. Onjuist! Gebruik een woordweb voor projecten of ingewikkelde klussen – of simpelweg voor je eigen leven. Voor als je structuur nodig hebt. Val dan vervolgens niet in een andere veelgemaakte fout, namelijk dat alles netjes moet. De eerste opzet van een woordweb maak je al in 5 minuten: dat hoeft dus niet netjes en perfect.

  • Werkt een woordweb ook als je meer van structuur en orde houdt dan van creatief denken?

    Zoals ik al aangaf: een woordweb is niet alleen handig voor het verkrijgen van een creatieve uitspatting. Het werkt ook héél goed voor het opbouwen van structuur. Sterker nog: een woordweb brengt structuur in losse gedachten. Als je houdt van orde en overzicht, zul je het prettig vinden dat alles op z’n plek valt. Door gebruik te maken van thema’s, subthema’s, kleuren en icoontjes, zal structuur vanzelf zichtbaar worden. Je brein zal je dankbaar zijn.

  • Hoe leer ik het woordweb-denken mezelf (of mijn team) snel aan?

    Iets nieuws aanleren bij een team heeft altijd tijd nodig. Begin daarom met iets kleins, zoals de organisatie van een klein event. Dit doe je digitaal, zodat ieder teamlid zijn toevoeging aan de mindmap kan verwerken. Begrijpt iedereen hoe het werkt? Maak dan bij een volgend project weer een nieuwe mindmap! Zo zal het vanzelfsprekend worden bij je teamleden.

  • Wanneer is het slim om een woordweb te gebruiken in plaats van lineaire aantekeningen?

    Ben je een fanatiek lijstjes-maker, maar merk je dat de lijst behoorlijk lang wordt? Of worden je notities een grote wirwar van strepen, pijlen en bulletpoints? Dan is een woordweb de oplossing. Schrijf het project of onderwerp in het midden van een papier (of online) en begin met het noteren van alle belangrijke onderdelen. Volg vervolgens de rest van de stappen voor het maken van een mindmap op, om te ontdekken dat je op deze manier meer structuur ervaart. Wedden dat je meer overzicht krijgt?

Wie zijn wij? | Tijdwinst.com

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat gespecialiseerd is in slimmer (samen) werken. Daarvoor bieden we je diverse (online) trainingen aan. Van time management tot snellezen. Nieuwsgierig? Bezoek onze website of blogs en schrijf je snel in voor een van onze trainingen. 

Populaire trainingen: