Je herkent het vast wel. Dagelijks verschijnen er nieuwsberichten die mogelijk interessant zijn voor je werk. En ondertussen staan er nog twintig stukken in een map klaar waarvan je je afvraagt of je die écht allemaal in detail moet doornemen. Gelukkig is het antwoord op de laatste vraag ‘nee’. Wat je wél te doen staat? De juiste leesmanieren kiezen. Zo kun je veel lezen en toch tijd besparen! 

De ene tekst is de andere niet

Je denkt misschien dat lezen en lezen hetzelfde is. Niets is minder waar! Lezen betekent niet standaard dat je je ogen van links naar rechts over alle woorden in de tekst laat gaan. Sommige teksten hoef je niet zó uitgebreid te lezen. Ze zijn bijvoorbeeld niet relevant genoeg of je hoeft alleen een bepaald tekstdeel te lezen om er de benodigde informatie uit te halen. 

Zo bestaan er allerlei leesmanieren. Je kunt bijvoorbeeld grondig lezen, gericht lezen of intensief lezen. Welke manier van lezen je kiest, hangt af van jouw leesdoel. Neem je een tekst door om te checken of die wel of niet interessant is? Dan zal je een andere leesmanier gebruiken dan wanneer je een rapport leest om over de bevindingen te kunnen vertellen aan je collega. In dat laatste geval zal je meer in detail door de tekst heen gaan.

Wat zijn leesmanieren?

Een leesmanier is de combinatie van technieken die je gebruikt om een tekst door te nemen. Het gaat erom of je de tekst in zijn geheel doorleest of maar een deel ervan. Kijk je bijvoorbeeld alleen naar de koppen en afbeeldingen? Lees je de hele tekst woord voor woord? Zoek je gericht specifieke informatie om die uitgebreid te gaan lezen? Dat alles tezamen vormt jouw leesmanier.

Waarom besparen leesmanieren je tijd?

Menig kantoorwerker klaagt over de grote stapel leeswerk die er dagelijks ligt. Niet gek! Je moet misschien regelmatig rapporten lezen, onderzoeksresultaten bekijken of hebt zelfs hele boeken door te nemen voor een cursus. Zie dat alles maar eens te combineren met je drukke agenda! 

En dan heb je ook nog de dagelijkse berichten die je moet doornemen. Denk maar aan lange e-mails van collega’s die de ultieme handleiding voor effectieve e-mails nog niet hebben gelezen. Of aan nieuwsartikelen, teksten die een collega je doorstuurt, briefings, vergaderstukken of berichten op intranet. Alles bij elkaar opgeteld valt er een hoop te lezen!

Door per tekst te bepalen wat jouw leesdoelen zijn én door alleen bepaalde teksten intensief te lezen, kun je veel tijd besparen. Er bestaan namelijk leesmanieren waarmee je heel vlot door een tekst heen gaat als het niet nodig is om elk detail te kennen. Op die manier heb je jezelf razendsnel door die stapel rapporten heen gewerkt én houd je tijd over voor ander werk.

Door je leesmanier af te stemmen op je leesdoel, steek je niet méér tijd dan nodig in het lezen van een tekst. Tegelijkertijd lees je teksten die belangrijk zijn wel met voldoende aandacht om niets te missen.

lachende vrouw die een boek leest achter haar laptop

Wanneer lees je een tekst grondig?

Grondig lezen is alleen nodig als je de informatie uit een tekst in detail moet kennen. Dus als het belangrijk is dat je niets over het hoofd ziet. De meeste teksten zal je niet op die manier hoeven te lezen. Als je een krantenbericht leest, hoef je bijvoorbeeld niet elk percentage naderhand te kunnen opdreunen. 

Grondig lezen zal wel nodig zijn in deze situaties:

  • Je moet een instructie opvolgen en moet dus precies weten hoe iets werkt.
  • Je schrijft een onderzoeksrapport en neemt daarin eerdere onderzoeksrapportages mee. Die moet je kritisch bekijken om te bepalen welke argumenten en resultaten je overneemt.
  • Je neemt een contract of algemene voorwaarden door om zeker te weten waar je voor tekent. 
  • Een collega vraagt je om een tekst te redigeren en van feedback te voorzien.
  • Je verdedigt een standpunt en onderbouwt dat met argumenten uit een bepaalde onderzoeksrapportage. 
  • Je kijkt een verslag of rapport na van een stagiair om het te beoordelen. 

Maar nogmaals: ga zeker niet elke tekst grondig lezen. Het is hartstikke leuk dat je collega aan jou moest denken toen hij online een 500 pagina’s tellend onderzoeksverslag tegenkwam van het CBS. Maar lees het liever eerst globaal door om te bepalen of dit verslag je tijd waard is of dat je het bij een paar paragrafen kunt laten. 

Zo doe ik, Snellees-expert David, het zelf:

“Ik maak gebruik van snelleestechnieken zowel voor mijn werk als voor studie. Wanneer ik lees voor ontspanning, neem ik het zo relaxt mogelijk 🙂 Blogposts en vaktijdschriften vind ik het meest geschikt voor snellezen. Voor studiemateriaal hangt het af van de complexiteit en nieuwigheid van het onderwerp. Als de teksten voor mijn studie complex zijn, weet ik al van tevoren dat ik na het snellezen nog extra stappen moet ondernemen om de tekst volledig te begrijpen en de informatie te internaliseren. Daarom maak ik tijdens het snellezen graag aantekeningen, zodat ik na afloop moeiteloos de kernpunten kan terughalen.”

Klinkt interessant, niet? Zo doe jij het:

Welke 7 leesmanieren zijn er?

Wij maken onderscheid tussen 7 leesmanieren, die sterk verschillen in hoeveel tijd ze kosten. Uiteraard kun je ook combinaties van leesmanieren gebruiken. Dat kan een slimme leesstrategie zijn. Soms lees je bijvoorbeeld eerst een tekst globaal om daarna te bepalen wat de relevante onderdelen van de tekst zijn en die in meer detail (gericht) te lezen. 

Dit zijn de 7 leesmanieren die wij onderscheiden (op volgorde van meest tijdrovend naar minder tijdrovend):

Hieronder lees je wat elk van de leesmanieren inhoudt en wanneer je deze toepast.

1. Kritisch lezen

Dit is de meest tijdsintensieve manier waarop je een tekst kunt lezen. Kritisch lezen heeft als betekenis dat je de tekst woord voor woord leest én daarbij nagaat of de informatie wel klopt en betrouwbaar is. Onderbouwt de auteur zijn standpunt goed? Is de auteur objectief en betrouwbaar? Ondersteunen andere bronnen deze bron? Is de informatie actueel? Om daar goed zicht op te krijgen, moet je de tekst in detail lezen. 

Kritisch lezen pas je toe als je informatie wilt gebruiken voor een eigen essay, rapport, standpunt of presentatie én daarbij moet weten in hoeverre deze informatie betrouwbaar is. Zo kun je goed beslissen welke informatie je wel of niet meeneemt. 

Besef wel dat kritisch lezen alleen in uitzonderingsgevallen nodig is. Wil je puur weten of de tekst betrouwbaar is om te bepalen of je deze daarna uitgebreider gaat doorlezen? Scan dan de tekst vluchtig en check wie de auteur is. Dan ben je ook al wijzer (en bespaar je tijd).

Voorbeeld

Kritisch lezen is bijvoorbeeld passend als je een onderzoek bespreekt in jouw artikel en wilt weten of dat onderzoek op de juiste manier is uitgevoerd en hoe betrouwbaar de resultaten zijn. 

2. Grondig lezen (of intensief lezen)

Bij grondig lezen (ook wel ‘intensief lezen’) ga je niet volledig uitzoeken hoe sterk de argumenten van de auteur wel of niet zijn. Wel lees je elke zin van de tekst door. De betekenis van intensief lezen is dan ook dat je geen enkel tekstonderdeel overslaat en niet te vluchtig over de tekst heen gaat. Je neemt de tekst van voor tot achter door. 

Grondig lezen pas je toe als je goed moet weten waar een tekst over gaat en wat wordt besproken. Deze manier van lezen kost veel tijd, dus pas hem enkel toe bij teksten waarvan zeker is dat je er relevante informatie voor jouw doel uit kunt halen. 

Voorbeeld

Grondig lezen is bijvoorbeeld passend wanneer je je verdiept in een checklist thuiswerken om jouw thuiswerkplek goed in te richten. Uit de koppen opmaken dat het bijvoorbeeld handig is om een bureaustoel te hebben, is dan niet voldoende. Je moet weten wat voor bureaustoel je nodig hebt en waarom. Je neemt daarom de inhoud uitvoerig door. 

3. Gericht lezen

Gericht lezen is een leesmanier die je veel tijdsbesparing kan opleveren. De betekenis van gericht lezen is dat je vluchtig door de tekst heen gaat om te bepalen welke tekstonderdelen relevant zijn om die dan in detail te lezen. Dat kan bijvoorbeeld één paragraaf zijn of alleen de conclusie van het artikel. 

Het grote voordeel van gericht lezen is dat je de benodigde informatie wel in detail kent, maar dat je geen tijd kwijt bent aan het doorlezen van de hele tekst. 

Voorbeeld

Gericht lezen is bijvoorbeeld handig als je een review leest over een nieuwe bureaustoel. Het blogartikel dat je voor je neus hebt, telt 3.000 woorden. Jij bent vooral benieuwd naar de conclusie en naar mogelijke nadelen van de bureaustoel. Daarom ga je gericht op zoek naar die informatie en verdiep je je enkel daarin. De rest van de tekst sla je over.

4. Skimmen

Bij skimmen lees je wel de hele tekst door (en ga je dus van links naar rechts met je ogen over alle woorden heen), maar houd je het tempo er goed in. Je staat dus niet te lang stil bij woorden, maar gaat vluchtig over de woorden heen. Zo krijg je vlot een beeld van de inhoud en weet je snel wat het doel van de tekst is. Doordat je wel alle inhoud hebt bekeken, loop je niet het risico dat je belangrijke informatie hebt overgeslagen. 

Dit is één van de leesmanieren die we bij onze training snellezen vaak aanraden. Wist je namelijk dat je minder afgeleid raakt en ook minder snel teksten opnieuw hoeft te lezen als je het tempo erin houdt? Je leest dan zó rap dat je niet de drang hebt om tussendoor naar je telefoon te grijpen of toch even je inbox te checken. 

Voorbeeld

Skimmen is een handige leesmanier als je een nieuwsbericht krijgt doorgestuurd. Je weet dat het onderwerp voor jou relevant is, maar weet nog niet precies wat voor soort informatie je uit het bericht kunt halen. Dus ga je de tekst skimmen om precies te weten wat er in de tekst staat en wat mogelijk relevant is voor jou.

Meer weten over (snel)lezen? Björn vertelt je er in deze video meer over:

Meer tijdsbesparingstips? Volg ons op Instagram!

Sneller lezen en de juiste leesmanieren kiezen zijn nog maar twee van de manieren om tijd te besparen. Wil je meer te weten komen over hoe je slimmer in plaats van harder kunt werken? Volg Björn en Tijdwinst op Instagram. Daar krijg je dagelijks handige tips om in minder tijd meer gedaan te krijgen terwijl je toch de rust bewaakt.

5. Scannend lezen

Nog één van de tijdsbesparende manieren van lezen is scannend lezen. Een synoniem daarvoor is zoekend lezen. Het betekent dat je diagonaal door de tekst heen gaat. Dus je kijkt gericht naar bepaalde tekstdelen die je meer vertellen over de informatie in de tekst. 

Je bekijkt onder andere de tussenkopjes, de afbeeldingen, een eventuele inhoudsopgave en vaak ook eerste en laatste zinnen van alinea’s. Zo hoef je niet alle informatie tot je te nemen om toch in grote lijnen te weten of deze tekst relevant is én waar je relevante informatie kunt vinden.

Scannend lezen is vooral handig als je specifieke informatie zoekt. Je kunt dan snel kijken of de tekst jou die informatie kan bieden. 

Voorbeeld

Je hebt een artikel met 101 timemanagement-tips doorgestuurd gekregen. Jij bent specifiek op zoek naar tips om efficiënter te mailen en bent benieuwd of dit artikel die informatie biedt en waar dat dan staat. Daarom ga je vlot door de tekst heen op zoek naar de tips die jou verder helpen.

6. Globaal lezen

Globaal lezen is dat je de tekst alleen in grote lijnen leest en puur focust op de kernboodschap. De betekenis van globaal lezen is dus dat je kijkt naar aspecten als de inleiding, conclusie, tussenkoppen en vetgedrukte zinnen of afbeeldingen om zo de hoofdboodschap te bepalen zonder dat je elke zin hoeft door te nemen. 

Deze leesmanier kan je veel tijd besparen als je een flinke stapel leeswerk hebt liggen. Je kunt hiermee snel bepalen welke teksten relevant zijn en kent zo van een groot aantal teksten de kernboodschap. Daardoor heb je een algemeen beeld van een bepaald onderwerp en kun je kiezen welke teksten je in meer detail wilt bekijken.

Voorbeeld

Als je 20 artikelen hebt verzameld die mogelijk relevant zijn voor jouw rapport, dan is dit een goede manier om snel wijzer te worden over het onderwerp. Ook helpt globaal lezen je om te bepalen welk van die artikelen je in detail wilt doornemen. 

7. Oriënterend lezen

De laatste uit deze lijst met leesmanieren is oriënterend lezen. Wat oriënterend lezen is, is dat je enkel de in oog springende onderdelen van een tekst bekijkt om zo te bepalen of een tekst bruikbaar is voor je leesdoel. Je kijkt bijvoorbeeld naar de inhoudsopgave, de auteur, eventuele grafieken en natuurlijk de titel en ondertitel van de tekst. Als een tekst op het eerste gezicht interessant lijkt, kun je die daarna gericht of grondig gaan lezen. 

Oriënterend lezen is vooral handig als je nog niet precies weet of een tekst relevant is. Je kunt zo veel teksten bekijken, een goede selectie maken en bent daar toch niet te veel tijd aan kwijt. 

Voorbeeld

Pas deze leesmanier bijvoorbeeld toe als je overenthousiaste leidinggevende je elke dag spamt met artikelen die volstaan met “handige LinkedIn-tips”. Je hebt niet veel tijd, maar wilt wel weten of je er iets uit kunt halen. Dus ga je eerst kijken welke artikelen relevant zijn om door te nemen en welke artikelen te veel lijken op andere artikelen of weinig nieuws te melden hebben.

Nog een tip voor tijdsbesparing: oefen met leesstrategieën

Door de juiste leesmanier te kiezen per tekst kun je al veel tijd besparen. Wat daarnaast kan helpen, is om slimme leesstrategieën te gebruiken. Daarmee kun je je tekstbegrip vergroten en zorg je ervoor dat je meer onthoudt van een tekst. Oók als je snel door de tekst heen gaat! 

  • Vat samen met de Cornell-methode. Noteer direct na het lezen van een tekst wat de belangrijkste punten zijn die je eruit hebt gehaald. Dit helpt je om de informatie te verwerken en het daardoor beter te onthouden. 
  • Maak notities terwijl je leest. En dan het liefst met pen en papier. Dat helpt namelijk om de informatie beter te onthouden. Doordat schrijven met pen meer tijd kost dan typen, verwerken je hersenen de informatie uitgebreider. Dat helpt dan weer om de informatie uit een tekst op te slaan in je geheugen!
  • Markeer woorden of zinnen die je tijdens het lezen opvallen of die belangrijk lijken. Dit maakt dat je je aandacht beter bij het lezen houdt én zorgt ervoor dat je al tijdens het lezen gericht kijkt wat belangrijke informatie is en wat niet. Daarmee is het een handige leesstrategie bij zoekend lezen of skimmen.
  • Maak een mindmap. Dit is een leesstrategie voor de visuele denkers. Met een mindmap laat je op beeld zien hoe bepaalde concepten uit een tekst gerelateerd zijn. Dat helpt om de informatie uit de tekst beter te begrijpen en onthouden. 

En ben je nieuwsgierig naar nog meer manieren om tijd over te houden? Lees dan het boek ‘Elke Dag om 15.00 Uur Klaar’. Daarin verklapt Björn de belangrijkste tips en inzichten uit onze trainingen om meer tijd over te houden op een dag en daardoor misschien zelfs twee uur eerder de deur achter je dicht te doen op het werk.

vrouw die met een kop koffie haar notities leestMensen vroegen ook

Wat is een leesmanier?

Een leesmanier is de wijze waarop en de grondigheid waarmee je een tekst leest. Je kunt een tekst bijvoorbeeld woord voor woord lezen, maar kunt ook je ogen vluchtig over alle woorden heen laten gaan of alleen bepaalde alinea’s doornemen. 

Wat is zoekend lezen?

Bij zoekend lezen (ook wel scannend lezen) lees je de tekst niet woord voor woord, maar ga je vluchtiger door de tekst heen en scan je als het ware alle informatie (de inleiding, de koppen, vetgedrukte zinnen, afbeeldingen, etc.). Zo vorm je snel een beeld van de tekst en kun je bepalen in hoeverre de tekst relevant is. 

Wat is intensief lezen?

Intensief lezen betekent dat je een tekst woord voor woord gaat lezen en daarbij niets overslaat. Je leest de tekst zo grondig door dat je de inhoud van de tekst kunt navertellen aan iemand anders of er in detail over kunt schrijven. Dit is een tijdsintensieve manier van lezen, maar is bij sommige teksten en leesdoelen wel passend. 

Wat zijn de 4 leesstrategieën?

Eerder in het artikel delen we 4 leesstrategieën die kunnen bijdragen aan beter tekstbegrip en meer onthouden van een tekst. Dit zijn alle leesstrategieën die we noemen: delen van de tekst markeren, notities maken, woorden of zinnen markeren, en een mindmap maken.

Bespaar dagelijks tijd met een training timemanagement

Als kantoorwerkers en thuiswerkers hebben we het vaak druk, druk, druk. Naast die flinke stapel leesvoer heb je ook een volle mailbox, een goed gevulde to-do-list en collega’s die regelmatig wat van je willen. Tijd besparen is dus nooit verkeerd!

Wil je leren hoe jij elke dag 2 uur tijd bespaart door onder andere prioriteiten te stellen, vaker nee te zeggen, een realistische takenlijst te maken en je agenda slim te managen? Meld je dan aan voor onze training timemanagement. Daar leren we je in 1 dag onze beste tips en technieken voor meer orde in je agenda én in je hoofd.

Wie zijn wij? | Training Timemanagement

Tijdwinst is al ruim 20 jaar gespecialiseerd in slimmer (samen)werken. We verzorgen in het hele land trainingen aan professionals om hun tijd efficiënter te gebruiken, effectieve gesprekken te voeren en sneller teksten te lezen mét behoud van tekstbegrip. Over deze en meer onderwerpen verzorgen we trainingen in heel Nederland én online.

Bekijk onze websites voor meer handige artikelen en voor ons trainingsaanbod. Of meld je direct aan voor één van onze trainingen.